Η αναρρίχηση χωρίζεται σε δύο βασικές κατηγορίες με το αν πραγματοποιείται σε τεχνητό ή φυσικό πεδίο.
Αναρρίχηση σε τεχνητό πεδίο
Μπορεί να γίνει σε γυμναστήριο, αθλητικό σύλλογο ή ακόμα και σ' έναν τοίχο αναρρίχησης στο σπίτι. Ο τοίχος μπορεί να είναι εσωτερικός ή εξωτερικός. Οι τοίχοι αυτοί έχουν τοποθετημένα "κρατήματα" και "πατήματα" έτσι ώστε να δημιουργούνται διαδρομές διαφορετικής δυσκολίας. Τα κρατήματα και τα πατήματα μπορούν να μετακινηθούν εύκολα δίνοντας έτσι τη δυνατότητα δημιουργίας πολλών διαδρομών.
Κάποια από τα πλεονεκτήματα είναι τα εξής:
1. Είναι βολικό.
2. Προσφέρει ένα ασφαλές, ελεγχόμενο περιβάλλον για την προπόνηση.
3. Δεν είναι επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες.
4. Μια καλή εναλλακτική όταν δεν υπάρχουν εξωτερικοί χώροι για αναρρίχηση.
Αναρρίχηση σε φυσικό πεδίο
Η αναρίχηση σε φυσικό πεδίο δεν είναι τόσο προβλέψιμη, όσο η αναρρίχηση σε τεχνητό πεδίο, προσφέρει όμως συγκινήσεις όπως το τοπίο και η συντροφικότητα. Μπορεί να χωριστεί σε διάφορες κατηγορίες.
Bouldering: απαιτεί λίγο χρόνο και λίγο εξοπλισμό. Eϊναι αναρρίχηση που γίνεται χωρίς σχοινί και ουσιαστικά είναι το σκαρφάλωμα σε μικρούς βράχους από τους οποίους μπορούμε να πηδήξουμε με ασφάλεια. Το bouldering απαιτεί μόνο αναρρίχητικά παπούτσια, ένα μαξιλάρι πρόσκρουσης και ίσως σκόνη μαγνησίας.
Σπορ αναρρίχηση: Σε αυτό το είδος αναρρίχησης ο επικεφαλής προχωράει χωρίς να ανησυχεί για την τοποθέτηση ασφαλειών. Η διαδρομή είναι ασφαλισμένη και απαιτεί μόνο ένα σχοινί, σετάκια, παπούτσια και μπωτριέ. Στις διαδρομές υπάρχουν ήδη τοποθετημένες ασφάλειες, όπου απλά περνάμε το σχοινί (ακριβώς όπως και σε τεχνητό πεδίο). Στο τέλος κάθε "σκοινιάς" και στο τέλος της διαδρομής υπάρχει το ρελέ όπου ασφαλιζόμαστε περιμένοντας να ανέβει η υπόλοιπη σχοινοσυντροφιά.
Παραδοσιακή αναρρίχηση: Αυτή είναι η "αυθεντική" αναρρίχηση. Έχει πολύ λίγες ασφάλειες και ο αναρριχητής πρέπει να χρησιμοποιήσει καρυδάκια και φρεντάκια για ασφάλιση. Ο επικεφαλής τοποθετεί τα υλικά ασφάλισης ενώ ο επόμενος τα αφαιρεί.
Η παραδοσιακή αναρρίχηση μας προσφέρει τα εξής:
1. Ελευθερία επιλογής διαδρομής
2. Εξικοίωση με την τοποθέτηση υλικών
3. Προάγει την ομαδικότητα
Solo αναρρίχηση: Όπως υπονοεί και η ετυμολογία της λέξης η σόλο αναρρίχηση την κάνει κάποιος μόνος του χωρίς σχοινοσύντροφο. Συνήθως γίνεται χωρίς τη χρήση σκοινιού και δίνει πλήρη ελευθερία κινήσεων αλλά και ταχύτητα στον αναρριχητή. Βέβαια ενέχει κινδύνους μιας και μια πτώση μπορεί να αποβεί μοιραία οπότε πρέπει να είναι κάνεις σίγουρος για τον εαυτό του πριν δοκιμάσει. Ένα καινούριο είδος solo αναρρίχησης που συνεχώς κερδίζει πολλούς θαυμαστές είναι η water solo. Γίνεται σε βράχια που βρίσκονται πάνω από νερό μειώνοντας έτσι και τον κίνδυνο από πτώση.
Top rope: Σε διαδρομές χαμηλού ύψους χρησιμοποιείται πολλές φορές η τεχνική ασφάλισης top-rope όπου το σχοινί τοποθετείται από πριν σε μια μόνιμη ασφάλεια στην κορυφή της διαδρομής και έτσι, καθώς ένας αναρριχητής σκαρφαλώνει και ένας δεύτερος τον ασφαλίζει, σχεδόν μηδενίζοντας την πιθανότητα τραυματισμού από πτώση. Αυτή η τεχνική επιτρέπει σε αρχάριους αναρριχητές να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους χωρίς κίνδυνο τραυματισμού, αλλά και σε έμπειρους να δοκιμάσουν μια διαδρομή δυσκολότερη από αυτές που μπορούν κανονικά να σκαρφαλώσουν.
Τεχνητή αναρρίχηση: Η αναρρίχηση θεωρείται τεχνητή όταν ο αναρριχητής εκτός από τα φυσικά πατήματα και πιασίματα του βράχου χρησιμοποιεί και άλλα (μόνιμα ή προσωρινά) που ο ίδιος ή κάποιος πριν από αυτόν τοποθέτησε πάνω στον βράχο προκειμένου να μειώσει την φυσική δυσκολία της διαδρομής και έτσι να μπορέσει να την ολοκληρώσει. Έτσι είναι επιτρεπτό κάποιος να πατήσει σε μια ασφάλεια ή να τραβηχτεί από ένα σετάκι ώστε να διευκολυνθεί κάτι που δεν γίνεται στη σπορ αναρρίχηση. Η τεχνητή αναρρίχηση έχει μειωμένο βαθμό κινδύνου, χωρίς όμως να θεωρείται ότι εξαλείφεται εντελώς η πιθανότητα τραυματισμού επειδή η προώθηση γίνεται με τεχνητά μέσα.
Παγοαναρρίχηση: Εδώ η αναρρίχηση γίνεται πάνω σε πάγο, που μπορεί να είναι κάποιος παγοκαταρράκτης ή μια απόκρυμνη παγωμένη πλαγιά. Γίνεται συνήθως με τη χρήση σκοινιού αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο. Εκτός από τον εξοπλισμό της παραδοσιακής αναρρίχησης απαραίτητα είναι ειδικά κραμπόν και πιολέ, παγόβιδες και φυσικά η κατάλληλη ένδυση.